Το θέμα του βιβλίου, που οι ιστοριογραφικές συντεταγμένες του βρίσκονται μεταξύ των ορίων της ιστορικής νοσολογίας και της νέας πολιτισμικής ιστορίας, είναι οι κοινωνικές αναπαραστάσεις της σύφιλης, της μάστιγας αυτής της ανθρωπότητας από την πρώιμη νεότερη περίοδο έως τα μέσα περίπου του 20ού αιώνα, της ασθένειας-φοβήτρου με τις ποικίλες συνδηλώσεις, που δυστυχώς επανακάμπτει στον μεταμοντέρνο και εφησυχασμένο κόσμο μας, όπως άλλωστε και η φυματίωση, πλήττοντας κυρίως τα θύματα της άνισης διανομής των οικονομικών και πολιτισμικών πόρων του πλανήτη.
Ζώντας σε ένα περιβάλλον εντεινόμενης φοβικής ρητορείας, ηδονοβλεπτικής τηλοψίας και υποκριτικής συγκίνησης της ''υγιούς πλειοψηφίας'' για τους κάθε είδους '''Αλλους'' και τους στιγματισμένους της ελληνικής και γενικότερα της Δυτικής κοινωνίας (οικονομικοί πρόσφυγες, φτωχοί, χρήστες ναρκωτικών ουσιών, ψυχικά άρρωστοι, ασθενείς με AIDS), το βιβλίο αυτό μας ταξιδεύει στον ιστορικό χρόνο και επιχειρεί να ανατάμει το φοβικό και ενοχικό λόγο για τη διαφορετικότητα, εστιάζοντας στο παράδειγμα της σύφιλης.
Παραθέτοντας τις φοβικές, τρομολαγνικές και τιμωρητικές αναπαραστάσεις του νοσούντος σώματος, αναδεικνύει τη διαχρονικότητα των φόβων μας για τον ασθενή και εν γένει για τον διαφορετικό. Υπόρρητος στόχος του βιβλίου είναι να κινητοποιήσει την ιστορική αυτογνωσία και τον ανθρωπισμό μας, έναν ανθρωπισμό που οφείλει σήμερα πλέον να καταστεί αδιαπραγμάτευτος, μέσα στο τρέχον ''νοσηρό'' κλίμα της αδιαφορίας, της ιδιοτέλειας και του κυνισμού.
Η σύφιλη
Προνεωτερικές αφηγήσεις περί νοσηρής σεξουαλικότητας
Συγγραφέας: Ελένη Καλογιάννη
Σειρά: Έκκεντρη Ιστορία- Ιστορία από το Περιθώριο
επιμέλεια σειράς: Γιώργος Κόκκινος
196 σελ.
ISBN 978-960-6748-20-2
Τιμή € 22,43
Στη μεστή αυτή μονογραφία η συγγραφέας -ιστορικός και διδάκτωρ Βιολογίας- επιχειρεί μια συστηματική και διεισδυτική προσέγγιση στις προνεωτερικές αντιλήψεις για τη σεξουαλικότητα (από τον 16ο μέχρι τον 19ο αιώνα), μέσα από τα αφροδίσια νοσήματα, και ιδιαίτερα τη σύφιλη. Διατρέχοντας μια εκτεταμένη βιβλιογραφία και συμμετέχοντας στη σύγχρονη διεθνή συζήτηση, η Καλογιάννη επικεντρώνει τη μελέτη της στον τρόπο με τον οποίον αναπαραστάθηκε η σύφιλη στον ιατρικό λόγο, καθώς και στις αντιλήψεις και στις πρακτικές των λαϊκών στρωμάτων. Επιχειρώντας να συγκροτήσει μια γενεαλογία της νόσου, να ιστορικοποιήσει δηλαδή τις διαδικασίες πολιτισμικής συγκρότησής της, εξετάζει μια σειρά από παραμέτρους και την εξέλιξή τους μέσα στον χρόνο: τις αντιλήψεις που συνδέουν τη νόσο με την τιμωρία, κυρίως τη θεϊκή, τις θεωρίες για τους τρόπους μετάδοσης, την ιατρική αντιμετώπισή της, την τοπογραφία του σώματος του ασθενούς. Υπερβαίνοντας μια «στενή» μελέτη του ιατρικού λόγου αλλά και των άλλων συναφών αντιλήψεων, η Καλογιάννη επισημαίνει την κοινωνική διάσταση της μολυσματικής νόσου, από τη σύφιλη έως το AIDS, αναδεικνύοντας τον αποκλεισμό του Άλλου ως το σταθερό νήμα που διατρέχει την αντιμετώπισή της αλλά και την παραδειγματική λειτουργία της, ως τόπου ανηθικότητας και διαφθοράς, στο πλαίσιο της συγκρότησης των κοινωνικών σχέσεων. Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα προσέγγιση σε μια πολλά υποσχόμενη σειρά ενός νέου εκδοτικού οίκου.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΑΚΗΣ
Ελευθεροτυπία 12/12/2008